HFM

W 2023 roku mija 60 lat istnienia The Rolling Stones. W 1963 roku ukazał się ich debiutancki singiel z kompozycją Chucka Berry’ego pod tytułem „Come On”. Teraz otrzymujemy kolejny singiel promujący album w gwiazdorskim składzie. Pierwszy z premierowymi piosenkami od 18 lat!

„Kto pije i pali, ten nie ma robali” – głosiło tyleż zabawne, co nieprawdziwe powiedzenie szkolne. Jak ulał pasuje do muzyków, którzy w początkach rozwoju rock and rolla nie stronili od używek. W hollywoodzkim lokalu Rainbow Bar and Grill powstał nawet klub mocno pijących artystów, zwany The Hollywood Vampires. Jego trzon tworzyli Alice Cooper, Keith Moon, Ringo Starr, Micky Dolenz i Harry Nilsson, a w imprezach uczestniczyli John Lennon, Keith Emerson czy Marc Bolan. Na porządku dziennym były też narkotyki. O papierosach nie ma nawet co wspominać.
Ian Dury wylansował piosenkę „Sex & Drugs & Rock & Roll” dopiero w roku 1976, jednak termin funkcjonował już blisko dekadę wcześniej, kiedy rock dopiero zaczynał się rozwijać. Wtedy mało kto podejrzewał, że styl przetrwa tak długo; zwłaszcza że tworzący go muzycy niespecjalnie o siebie dbali.
Historia potoczyła się jednak inaczej i dziś, ponad 60 lat od debiutu jego najsłynniejszych przedstawicieli, rock and roll żyje i ma się dobrze. A wykonują go artyści, którym stuknęła osiemdziesiątka.

  
Wciąż w formie
Kiedy mowa o założonym w 1962 roku w Londynie zespole The Rolling Stones, na myśl przychodzą od razu jego dwaj liderzy i twórcy większości repertuaru: Mick Jagger i Keith Richards. Obaj są leciwi, co nie przeszkadza im nadal komponować i nagrywać. Pierwszy obchodził 80. urodziny 26 lipca; drugiemu osiemdziesiątka stuknie 18 grudnia. A przecież zarówno Jagger, jak i Richards, który palił jak smok i był kilka razy zatrzymywany za kontakt z białym proszkiem, od rock and rollowego stylu życia nie stronili. Atmosferę tamtych lat dobrze oddaje jedno ze zdjęć obwoluty albumu „Exile On Maine Street” (1972). Zrobiono je w rezydencji Nellcôte w miejscowości Villefranche-sur-Mer na francuskim Lazurowym Wybrzeżu. Stonesi wynajęli ją na sesje nagraniowe po tym, jak z przyczyn podatkowych opuścili Wielką Brytanię. Na fotografii widać Richardsa i Jaggera śpiewających razem do mikrofonu. Pierwszy trzyma w dłoni puszkę piwa, drugi – do połowy opróżnioną butelkę z mocniejszym trunkiem. A przecież właśnie pracują.
Mimo, nazwijmy to: forsownej pierwszej części kariery, obaj muzycy wciąż są w dobrej formie. Mają wprawdzie za sobą kłopoty zdrowotne – Jagger musiał się poddać wymianie zastawki serca, a Richards nabawił się podtwardówkowego krwiaka mózgu po upadku z palmy kokosowej – sprawiają wrażenie o wiele młodszych. Nie mają nadwagi, wyglądają na wysportowanych, a przede wszystkim nie opuszcza ich dobry humor. Czyżby to była zasługa rock and rolla?

  
I zostało ich trzech
Oprócz Jaggera i Richardsa w obecnym składzie gra tylko 76-letni Ronnie Wood (były współpracownik Jeffa Becka, a później członek formacji Faces, towarzyszącej Rodowi Stewartowi). Natomiast przez pierwszych 31 lat Stonesi byli kwintetem, z Charliem Wattsem na perkusji i Billem Wymanem na basie. Zmieniali się jedynie gitarzyści. Poprzednikami Wooda, który dołączył do Stonesów w 1976 roku, byli kolejno Brian Jones i Mick Taylor. W 1993 roku zespół opuścił Wyman. Od tamtej pory grupa działała jako kwartet, aż do śmierci Charliego Wattsa 24 sierpnia 2021 roku. Wtedy muzyków zostało tylko trzech.
„Odkąd zabrakło Charliego, wszystko się zmieniło – mówi Richards. – Towarzyszy nam Steve Jordan (perkusista znany m.in. z solowych projektów Richardsa – przyp. red.), którego Charlie nam polecił, na wypadek gdyby cokolwiek mu się stało.”

  
Zespół doczekał się trzech nagród Grammy i 12 nominacji do tej statuetki. Dwie z jego tras koncertowych znalazły się w pierwszej dziesiątce pod względem przychodów („A Bigger Bang” – 558 mln USD i „No Filter” – 546 mln USD), a jego albumy są co rusz wznawiane. Ich łączny nakład wyniósł 85 milionów sztuk! Najlepiej sprzedaje się „Some Girls” (9 mln egz.).
Stonesi nie wydali premierowego albumu od 18 lat, czyli od „A Bigger Bang” (2005). Wprawdzie w 2016 roku ukazał się „Blue & Lonesome”, ale zawierał standardy autorstwa innych kompozytorów, tyle że nagrane na nowo. „Przygotowujemy nową muzykę” – powiedział Richards, kiedy składał fanom życzenia noworoczne. I wreszcie jest!
„Leniliśmy się przez 18 lat” – wyznał Jagger. – Wreszcie postanowiliśmy stworzyć coś nowego. Miałem plan, żeby do ubiegłorocznych Świąt zgromadzić materiał, a do Walentynek w tym roku wszystko sfinalizować. Weszliśmy do studia w grudniu i szybko nagraliśmy 23 utwory. W styczniu je dopracowaliśmy, a w lutym całość została zmiksowana.”

  
Diamenty z Hackney
Album nosi tytuł „Hackney Diamonds”. Tak londyńczycy mówią o kawałkach szkła, które zostają po rozbiciu przez włamywacza szyby w sklepie lub w aucie.
„Zastanawialiśmy się nad różnymi tytułami o podobnym znaczeniu – mówi Keith Richards. – Myśleliśmy o ‘Hit and Run’ (‘Ucieczka z miejsca zdarzenia’) i ‘Smash and Grab’ (‘Kradzież z włamaniem’). Wreszcie stanęło na ‘Diamentach z Hackney.”
Muzycy oficjalnie zapowiedzieli album 6 września w trakcie transmitowanego na YouTubie wywiadu, który przeprowadzał z nimi Jimmy Fallon, gospodarz „The Tonight Show”. Spotkanie odbyło się w londyńskim teatrze Hackney Empire przed publicznością.

  
Na płytę ostatecznie trafiło 12 nowych nagrań. Wśród nich są dwa – „Live by the Sword” i „Mess It Up”, które grupa zarejestrowała w 2019 roku, jeszcze z Wattsem. W pozostałych partie perkusji wykonuje Steve Jordan. Osiem utworów skomponowali Jagger i Richards, a w trzech innych pomagał Andrew Watt, producent longplaya. Ten 32-letni muzyk na pewno odmłodził zespół. Wcześniej wyprodukował ubiegłoroczny album „Patient Number 9” Ozzy’ego Osbourne’a. Ma też na koncie udział w sesjach Eltona Johna („The Lockdown Sessions”) oraz Iggy Popa („Every Loser”).
Krążek „Hackney Diamonds” zamyka kompozycja Muddy’ego Watersa „Rolling Stone Blues”.

  
„Angry”
Zaraz po wspomnianym wywiadzie zaprezentowano teledysk do piosenki „Angry”, która jako pierwsza ukazała się na singlu. „Zaczęliśmy ‘Angry’ na Jamajce – wspomina Jagger. – Później w Nowym Jorku dołączył do nas Ronnie, a następnie animuszu dodał nam Andy Watt. Ostatecznie pojechaliśmy do Los Angeles, gdzie dopracowaliśmy utwór.”
W teledysku promującym „Angry” występuje Sydney Sweeney. Mimo że aktorka ma na koncie role w popularnych filmach (m.in. „Pewnego razu… w Hollywood”, „Kiedy nikt nie patrzy”) i serialach („Opowieść podręcznej”, „Euforia”, „Biały Lotos”), to przed legendami rocka czuła respekt. „Zatkało mnie i zadzwoniłam do rodziny – poinformowała o swojej reakcji na propozycję pracy z grupą. – Grałam już w teledyskach, ale nie w czymś takim!”
Związki Stonesów z filmem to nie nowość. Jagger wystąpił w obrazach „Ned Kelly”, „Freejack” i „Piętno”. Poza tym piosenki zespołu często pojawiają się na ekranie – od „Czasu Apokalipsy”, przez „Wywiad z wampirem” i „Facetów w czerni 3”, aż po najnowsze tytuły. Słychać je nie tylko w popularnych filmach, ale również w serialach. Niedawno kompozycja „Paint It Black” w orkiestrowej wersji zdobiła serial „Westworld”. Niewykluczone, że nagrania z „Hackney Diamonds” będą kontynuowały tę passę.

  
Ponownie w pięciu
W latach 1962-1993 Stonesi byli kwintetem. W tym okresie ukazały się ich najlepsze płyty: „Sticky Fingers” (1971) oraz „Exile on Main Street” (1972). Okładkę tego pierwszego, ze zdjęciem dżinsów, w które wklejono prawdziwy suwak, zaprojektował Andy Warhol.
Utwór „Live by the Sword” z najnowszego albumu Stonesi znów wykonują w kwintecie. Oprócz partii perkusyjnej nagranej w 2019 roku przez Wattsa, na basie ponownie słychać Wymana. Ten 86-letni muzyk przyjaźnił się z Wattsem i bardzo go cenił. W hołdzie dla niego zgodził się jeszcze raz zagrać z grupą. Sesja odbyła się w Los Angeles.

  
Wyman grał w Stonesach przez ponad trzy dekady, do 1993 roku. Uchodził za najspokojniejszego członka zespołu. O ile Jagger biegał po scenie, a Richards chodził z gitarą i zamaszyście uderzał w struny, o tyle Wyman niemal bez ruchu stał z boku, skupiony na grze. Po opuszczeniu Stonesów nagrywał solo oraz prowadził kapelę The Rhythm Kings. Kiedy nie gra na basie, zajmuje się gromadzeniem materiałów o historii rocka. Liczne fotografie muzyków The Rolling Stones jego autorstwa znalazły się w albumowym wydawnictwie „From the Inside”. Wyman wydaje też książki o innej tematyce. W tym roku miała premierę jego opowieść o Chelsea, jednej z dzielnic Londynu.

  
Z dawnym rywalem
Wspominając najlepsze longplaye grupy, trudno nie wymienić „Beggar’s Banquet” i „Let It Bleed”. Tytuł tego drugiego kojarzy się z piosenką The Beatles „Let It Be”. To nie jedyny raz, kiedy muzycy obu zespołów wprowadzali w życie podobne pomysły. Kolejnym przykładem jest album „Their Satanic Majesties Request”, na którym Stonesi eksperymentują z psychodelią i elektroniką, a w aranżacjach słychać melotron, instrumenty orientalne oraz smyczki. Podobnie było na krążku „Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band” (1967) Beatlesów, który ukazał się 7 miesięcy wcześniej. Trudno też nie dopatrzeć się podobieństw w okładkach obu wydawnictw.

  
W latach 60. XX wieku muzycy ze sobą rywalizowali, chociaż prywatnie się lubili. W 1968 roku powstał zespół The Dirty Mac, w którym zagrali John Lennon i Keith Richards, a towarzyszyli im Eric Clapton i Mitch Mitchell, który zasłynął w roli perkusisty w The Jimi Hendrix Experience. Grupa The Dirty Mac nie działała długo. Wystąpiła w telewizyjnym programie „The Rolling Stones Rock and Roll Circus”, po czym słuch o niej zaginął.

  
„Mamy za sobą trudne czasy – podsumował Jagger relacje Stonesów z Beatlesami w swojej przemowie na cześć Czwórki z Liverpoolu, gdy przyjmowano ją do Rockandrollowej Izby Sławy. – Na początku ostro rywalizowaliśmy i bywaliśmy ze sobą na ścieżce wojennej, ale w ostatecznym rozrachunku pozostaliśmy przyjaciółmi.”. Warto dodać, że jednym z pierwszych hitów Stonesów była ich wersja kompozycji „I Wanna Be Your Man”, autorstwa McCartneya i Lennona. Pomysł na piosenkę przyszedł im do głowy, kiedy z Jaggerem i Richardsem imprezowali w jednym z pubów w londyńskiej dzielnicy Richmond. Utwór w wykonaniu Stonesów trafił na ich drugi singiel, który ukazał się w 1963 roku, krótko po „Come On”, i rozsławił grupę na dobre. Beatlesi nagrali „I Wanna Be Your Man” po Stonesach i włączyli do programu swojego drugiego albumu „With The Beatles” (1963).
Teraz, 60 lat po tym, jak duet Lennon-McCartney pomógł w promocji Stonesów, jeden z ex-Beatlesów znów im pomaga. McCartney zagrał z nimi na basie w utworze „Bite My Head Off”, umieszczonym na „Hackney Diamonds”.

  
W stylu gospel
Na koniec słowo o jeszcze jednym słynnym gościu w nowym projekcie Stonesów. Jest nim 73-letni Stevie Wonder, znany z wykonywania muzyki od popu i soulu, poprzez R&B, gospel i funk, a na jazzie kończąc. Artysta ma na koncie 23 albumy studyjne. Za swoje nagrania otrzymał 25 nagród i 74 nominacje do Grammy. Wonder towarzyszy Stonesom w utworze „Sweet Sounds of Heaven”, o którym Jagger mówi, że „słychać w nim nuty gospel”.
A tak frontman Stonesów puentuje pracę nad premierowym longplayem:
„Chcieliśmy nagrać płytę, z której będziemy zadowoleni i mamy nadzieję, że zostanie dobrze przyjęta przez melomanów.” Na to się zanosi, ponieważ teledysk do utworu „Angry” po dwóch tygodniach od premiery miał ponad 15 mln wyświetleń na YouTubie. Niewykluczone, że muzycy znów ruszą w trasę. W końcu 80-letni rockamni na estradzie nikogo już nie dziwią.

  

Dyskografia – albumy studyjne
1. The Rolling Stones (1964, Wielka Brytania)
2. England’s Newest Hit Makers (1964, USA)
3. 12 X 5 (1964, USA)
4. The Rolling Stones No. 2 (1965, Wlk. Bryt.)
5. The Rolling Stones, Now! (1965, USA)
6. Out of Our Heads (1965, inne wersje w USA i Wlk. Bryt)
7. December's Children (And Everybody's) (1965, USA)
8. Aftermath (1966, inne wersje w USA i Wlk. Bryt)
9. Between the Buttons (1967, inne wersje w USA i Wlk. Bryt)
10. Their Satanic Majesties Request (1967)
11. Beggars Banquet (1968)
12. Let It Bleed (1969)
13. Sticky Fingers (1971)
14. Exile on Main St. (1972)
15. Goats Head Soup (1973)
16. It’s Only Rock 'n Roll (1974)
17. Black and Blue (1976)
18. Some Girls (1978)
19. Emotional Rescue (1980)
20. Tattoo You (1981)
21. Undercover (1983)
22. Dirty Work (1986)
23. Steel Wheels (1989)
24. Voodoo Lounge (1994)
25. Bridges to Babylon (1997)
26. A Bigger Bang (2005)
27. Blue & Lonesome (2016)
28. Hackney Diamonds (2023)

Grzegorz Walenda
10/2023 Hi-Fi i Muzyka