HFM

artykulylista3

 

Magiczny duet – Simon i Garfunkel

082 085 Hifi 4 5 2020 0017
Wyglądem zupełnie do siebie nie pasowali; głosy też mieli różne. Za to ich harmonie wokalne wciąż pozostają trudne do przebicia. Dlatego śpiewając w duecie, przeszli do historii.

Paul Simon i Art Garfunkel stworzyli wokalny duet o magicznej barwie. Niedawno o artystach znów zrobiło się głośno za sprawą ich złotej płyty „Bridge Over Troubled Water”. Z okazji 50-lecia premiery doczekała się wznowienia na winylu.




Paul
„Nie możemy lekceważyć konsekwencji ocieplenia klimatu. Cztery lata temu przekazałem wszystkie dochody z mojej trasy koncertowej organizacji Half-Earth, która próbuje odwrócić proces dewastacji przyrody. Wspieram również «Projekt odbudowy Hawajów», mający na celu przywrócenie do życia drzew i krzewów, które kiedyś tam rosły.”
Powyższe słowa dowodzą, że Paula Simona zajmują ostatnio inne sprawy, niż komponowanie i prezentowanie piosenek. I choć 13 i 14 sierpnia 2019 zagrał charytatywne koncerty na hawajskiej wyspie Maui, oficjalnie rozstał się ze sceną już dwa lata temu.
Po tym, jak w 1970 roku zerwał kontakty z Garfunkelem, nagrywał i koncertował samodzielnie. Do tej pory przygotował 14 solowych płyt z autorskim repertuarem. Na ostatniej, wydanej we wrześniu 2018 „In the Blue Light”, znalazły się jego stare kompozycje w nowych aranżacjach.

082 085 Hifi 4 5 2020 0016

Muzyczny dorobek przyniósł Paulowi Simonowi wiele wyróżnień. Otrzymał 16 nagród Grammy (w tym cztery jako solista, a pozostałe – wspólnie z Artem Garfunkelem). Jego talent docenili dziennikarze magazynu „Rolling Stone”, umieszczając go w 2011 roku na liście 100 najlepszych gitarzystów. Cztery lata później został przez nich zaliczony do 100 najlepszych autorów piosenek.
W 2006 roku znalazł się na liście 100 najbardziej wpływowych ludzi, których „potencjał, talent lub postawa moralna zmieniają świat” amerykańskiego tygodnika „Time”. Sklasyfikowano go tam nie w kategorii „artyści”, ale w grupie „bohaterowie i pionierzy”, razem z Billem Clintonem, Alem Gore’em, Bono i projektantem mody Ralphem Laurenem. Zwrócono uwagę na jego wszechstronność. Podkreślono, że oprócz komponowania i śpiewania przebojów podejmował zadania aktorskie (m.in. rola w „Annie Hall” Woody’ego Allena), napisał scenariusz filmu „One Trick Pony” i stworzył muzykę do broadwayowskiego przedstawienia „The Capeman”. Doceniono też jego poszukiwania w dziedzinie rytmiki. Współpraca Simona z perkusistami z RPA, Meksyku i Brazylii zaowocowała oryginalnym brzmieniem sekcji rytmicznej na płycie „Graceland” i kilku innych albumach z jego solowej dyskografii.
Za wybitne dokonania muzyczne Paul Simon trafił do Rockandrollowej Izby Sławy i to dwa razy – w 1990 roku razem z Garfunkelem, a 11 lat później solo.

082 085 Hifi 4 5 2020 0016

Art
„Już jako pięciolatek wiedziałem, że potrafię śpiewać. Wierzyłem, że to dar od Boga. W młodości występowałem w synagogach.”
W przeciwieństwie do Paula Simona, Art Garfunkel – wyśmienity tenor ze skalą zbliżoną do kontratenora – nie zamierza zrywać z muzyką. 10 marca miał rozpocząć serię koncertów w USA. Epidemia pokrzyżowała te plany, ale prawdopodobnie jak tylko COVID-19 odpuści, będzie go można znów zobaczyć na scenie.
Garfunkel rzadko komponuje. W czasach współpracy z Simonem jego twórcza rola ograniczała się do układania harmonii wokalnych i produkcji nagrań. Również jako solista na ogół nie pisze piosenek. Śpiewa utwory, które przygotowują dla niego zawodowi kompozytorzy albo inni artyści, a czasami po swojemu interpretuje przeboje innych gwiazd.

082 085 Hifi 4 5 2020 0016

Nagrał 10 albumów solowych. Ostatni, „Some Enchanted Evening”, ukazał się w 2007 roku i zawiera standardy amerykańskiej muzyki rozrywkowej.
Najwięcej piosenek jego autorstwa znalazło się na krążku „Everything Waits to Be Noticed” (2002). Płyta nie wspięła się wysoko na listach bestsellerów, podobnie jak inne samodzielne dokonania Garfunkela. Warto jednak jej posłuchać ze względu na udane, ciekawie zaaranżowane utwory z popisowymi partiami wokalnymi. Liderowi towarzyszą m.in. piosenkarka country Maia Sharp i muzyk z Nashville, Buddy Mondlock.
Art Garfunkel ma na koncie osiem nagród Grammy. Żadnej jednak nie zdobył jako solista. Znalazł się za to w setce najlepszych wokalistów, opublikowanej przez magazyn „Rolling Stone”. „Identyfikuję się z historią rock and rolla – powiedział w mowie z okazji przyjęcia wraz z Simonem do Rockandrollowej Izby Sławy. – Nie wiecie, ile radości sprawiło mi nagrywanie płyt! Czuję się w pełni usatysfakcjonowany. Dziękuję osobie, która wzbogaciła moje życie, komponując wspaniałe piosenki i pozwoliła mi je śpiewać. Mam na myśli mojego przyjaciela Paula.”

082 085 Hifi 4 5 2020 0016

Wspólne początki
Simon i Garfunkel urodzili się w 1941 roku; pierwszy 13 października, drugi – 5 listopada. Chodzili do tej samej szkoły w nowojorskiej dzielnicy Queens i tam się poznali. Zbliżyło ich zamiłowanie do śpiewu. W 1953 roku, kiedy byli w szóstej klasie, zadebiutowali w szkolnym przedstawieniu „Alicja w Krainie Czarów”. Tak zaczęła się ich wspólna przygoda. „Kiedy mieliśmy po 12-13 lat, zakochaliśmy się w rock and rollu – powiedział Simon w trakcie ceremonii przyjęcia do Rockandrollowej Izby Sławy. – Artie miał najlepszy głos w naszej dzielnicy. W radiu grano wtedy rozmaitą muzykę. Nie jak dzisiaj, kiedy każda rozgłośnia promuje inny styl. Postanowiliśmy z tego tygla obfitości wyłowić to, co najbardziej nam pasowało i wypracować na tej podstawie własną receptę na piosenki.”
W 1956 roku zaczęli wspólnie muzykować jako Tom i Jerry. Wystartowali na profesjonalnej scenie z piosenką „Hey Schoolgirl”, w klimacie zbliżoną do twórczości innego amerykańskiego duetu – The Everly Brothers. Utwór dotarł do 49. miejsca listy „Billboardu”, z wynikiem sprzedaży 100 tys. egz. Po tym sukcesie Simon zarejestrował samodzielnie numer „True or False”, co położyło się cieniem na wzorowych dotąd relacjach artystów. Pokłócili się i na pewien czas przestali się spotykać. „Nagrałem płytę solową, co bardzo zmartwiło Arta” – przyznał Simon. Na szczęście dla przyszłych fanów, po kilku kolejnych samodzielnych przedsięwzięciach artyści znów połączyli siły.

082 085 Hifi 4 5 2020 0016

Duet
Od 1964 roku zaczęli muzykować jako Simon i Garfunkel, wydając album „Wednesday Morning, 3 A.M.”. To na nim znalazła się pierwsza wersja przeboju „The Sound of Silence”. „Paul miał temat i melodię w listopadzie 1963 – napisał Garfunkel w komentarzu do płyty – ale potrzeba było jeszcze trzech miesięcy, nim wszystkie elementy piosenki ułożyły się w całość. 19 lutego 1964 kompozycja przybrała finalny kształt. Chodzi w niej o trudności w porozumiewaniu się. Ludzie się nie rozumieją, bo nie ma między nimi odpowiedniej komunikacji. A skoro tak, to pozostaje tylko cisza.”

082 085 Hifi 4 5 2020 0016

Mimo tej piosenki i kilku innych nagrań – w tym uroczego „Sparrow” z delikatną latynoską nutą czy przepięknego utworu tytułowego – debiutancki longplay nie od razu się spodobał. Muzyczny świat z oporami przyjmował bardziej wyciszoną odmianę The Everly Brothers.
Zniechęcony słabym zainteresowaniem Paul Simon wyjechał na dwa lata do Anglii, gdzie występował na scenach klubowych i poznał kilku tamtejszych muzyków. Zaprzyjaźnił się m.in. z Bertem Janschem, wokalistą i wirtuozem gitary akustycznej, który zainspirował wielu wykonawców, w tym Jimmy Page’a z Led Zeppelin. Nagrał też w Anglii płytę „The Paul Simon Songbook”, która zawierała zinterpretowane na nowo wcześniejsze kompozycje (niektóre z czasów Toma i Jerry’ego) oraz kilka świeżych utworów.

082 085 Hifi 4 5 2020 0016

Tymczasem opiekująca się duetem wytwórnia Columbia bez porozumienia z autorami wypuściła na singlu nową wersję „The Sound of Silence”. Kiedy Paul wrócił do USA, żeby kontynuować studia prawnicze, melomani zdążyli docenić walory piosenki i coraz chętniej sięgali zarówno po singiel, jak i cały debiutancki longplay duetu. Simon i studiujący architekturę Art. Garfunkel wrócili więc do muzykowania. Kiedy finalizowali nagrywanie drugiego krążka, wydana we wrześniu 1965 nowa wersja „The Sound of Silence” wspięła się na szczyt listy „Hot 100” magazynu „Billboard”. Zachęceni sukcesem artyści umieścili utwór na nowym albumie, zatytułowanym „Sounds of Silence”. Znalazły się na nim również „Kathy’s Son” – o kobiecie, którą Simon poznał w Anglii, „I Am A Rock” oraz kilka innych ciekawych kompozycji. Płyta ukazała się 17 stycznia 1966 roku.

082 085 Hifi 4 5 2020 0016

Nagraniami Simona i Garfunkela zainteresował się wtedy reżyser Mike Nichols. Miał w dorobku dopiero jeden, za to nagrodzony pięcioma Oscarami film „Kto się boi Virginii Woolf?” (1966), z Elizabeth Taylor i Richardem Burtonem w rolach głównych. Drugim jego projektem miał być obraz o absolwencie prestiżowej uczelni, który romansuje ze starszą od siebie kobietą, zarazem matką jego dziewczyny. Nichols pomyślał, że piosenki Simona i Garfunkela dobrze oprawią tę historię i miał rację. Film trafił na ekrany w grudniu 1967 roku, a główne role zagrali zupełnie jeszcze wtedy nieznany Dustin Hoffman oraz Anne Bancroft.
Na ścieżce dźwiękowej „Absolwenta”, oprócz „The Sound of Silence” słyszymy m.in. „Mrs. Robinson”, a także „Scarborough Fair” i „April Come She Will”.

082 085 Hifi 4 5 2020 0016

Most nad wzburzoną wodą
Po filmie „Absolwent” Simon i Garfunkel stali się znani na całym świecie. Duet
nie może się pochwalić obszerną dyskografią; wydał zaledwie pięć płyt studyjnych, nie licząc filmowej. Pod względem popularności wszystkie przebił krążek zatytułowany „Bridge Over Troubled Water”. Powstawał w latach 1968-69, a do sklepów trafił 26 stycznia 1970.
Tytułowa piosenka opisuje nastrój Paula Simona w chwili jej tworzenia. Przewidywał, że jego współpraca z Garfunkelem niedługo się zakończy. Chciał przerzucić tytułowy most nad nurtującymi go problemami. Pod względem stylistycznym utwór jest balladowym folk-popem z wyraźnymi wpływami muzyki gospel. Simon ułożył główny temat w zaledwie 20 minut. „Nie mam pojęcia, skąd się wzięły słowa – wspomina. – Nie było ich i nagle się pojawiły. Był to jeden z najbardziej zaskakujących momentów w mojej kompozytorskiej karierze”. Po dwóch godzinach miał gotowe dwie zwrotki i utwór w takim stanie przedstawił Garfunkelowi. Dopiero później, krótko przed sesją, dopisał trzecią zwrotkę.

082 085 Hifi 4 5 2020 0016

Początkowo podkład jest fortepianowy; po chwili pojawiają się inne instrumenty. W finale aranżacja się zagęszcza na wzór „ściany dźwięku”, wymyślonej i rozsławionej przez Phila Spectora, producenta m.in. symfonicznej oprawy „Let It Be” Beatlesów. „Kiedy wspominam ‘Bridge Over Troubled Water’ – mówił Garfunkel – myślę o produkcji tego nagrania. Zaaranżowałem piosenkę i pracowałem nad nią przy stole mikserskim. Jestem dumny z oprawy instrumentalnej, jaką wymyśliłem. Podoba mi się, kiedy ostatnia zwrotka stopniowo nabiera rozmachu.”
Nagranie trafiło na szczyt listy „Hot 100” magazynu „Billboard” 28 lutego 1970. Dopiero 11 kwietnia zdetronizował je tytułowy utwór z pożegnalnego albumu „chłopców z Liverpoolu”. W programie płyty znalazły się także inne znane kompozycje, jak „The Boxer”, „Cecilia” czy standard „El Condor Pasa”, do którego Simon ułożył angielski tekst. Polska wersja nosiła tytuł „Ballada peruwiańska”, a piosenkę śpiewała Urszula Sipińska.
W zaledwie trzy tygodnie po premierze album „Bridge Over Troubled Water” rozszedł się w rekordowym nakładzie 2 mln egz. Do tej pory sprzedano blisko 25 milionów. Longplay zdobył dwie nagrody Grammy, a nagranie tytułowe w 1998 roku zostało włączone do Izby Sławy Grammy. Amerykańska Akademia Sztuki i Techniki Rejestracji przyznała tytułowej piosence cztery pozłacane gramofony (za kompozycję, nagranie oraz aranżację i realizację). Na ceremonii rozdania Grammy zaśpiewała ją Aretha Franklin. W 2003 roku „Rolling Stone” sklasyfikował longplay na 51. miejscu listy 500 najlepszych albumów wszech czasów, a utwór tytułowy zajął 48. pozycję wśród 500 najbardziej udanych nagrań.
Olbrzymia popularność „Bridge Over Troubled Water” nie zapobiegła rozstaniu jego twórców. Po wydaniu płyty kontynuowali kariery osobno.
„Myśleliśmy, że pora zacząć coś nowego – mówił Paul Simon. – Byliśmy za młodzi, żeby zrozumieć, że jesteśmy w najlepszym okresie, jaki mógł się nam przydarzyć. Owszem, miewaliśmy spory na tematy muzyczne, ale równocześnie świetnie się razem bawiliśmy.”

082 085 Hifi 4 5 2020 0016

Central Park
11 lat po rozstaniu nadarzyła się okazja, by znów wystąpić razem na scenie. Nie w jakiejś małej salce, ale pod gołym niebem, przed pół milionem fanów. Na miejsce koncertu wybrano nowojorski Central Park, a datę wydarzenia ustalono na 19 września 1981.
„Był to jeden z najwspanialszych momentów w naszym życiu” – wspominał Simon. Prowadziła jednak do niego długa i wyboista droga. Trwające trzy tygodnie próby odbywały się w jednym z teatrów na Manhattanie. Sporo czasu zajął wybór utworów i instrumentalistów. Garfunkel chciał wrócić do klimatów „unplugged” z występów w latach 60. XX wieku i do akustycznego brzmienia płyt studyjnych. Simon natomiast opowiadał się za bogatszymi aranżacjami, które dominowały na jego albumach solowych. Ostatecznie zaproszono do współpracy 11 instrumentalistów. Repertuar oparto na piosenkach znanych z płyt duetu, chociaż obaj muzycy zaśpiewali także po kilka utworów solowych.
Niemal do ostatniej chwili nie podano do publicznej wiadomości, że Simon i Garfunkel zaśpiewają razem, jak za dawnych lat; występ zapowiadano jako wydarzenie z udziałem dwóch solistów. Dopiero kilka dni przed imprezą prasa wyjaśniła, że będzie to jednorazowa reaktywacja duetu, a udział w koncercie jest darmowy. Wpływy z reklam i praw do transmisji przeznaczono na utrzymanie i renowację Central Parku.

082 085 Hifi 4 5 2020 0016

Co dalej?
Koncert pod gołym niebem wypadł nadzwyczajnie, mimo ubogiej oprawy sceny i zakazu używania materiałów pirotechnicznych. Widok Simona i Garfunkela śpiewających znów razem rekompensował organizacyjne niedostatki. Muzycy dobrze się spisali, co można było stwierdzić na miejscu lub słuchając podwójnego koncertowego albumu, wydanego w lutym 1982 roku. Istnieje także filmowy zapis tamtego wydarzenia.
Po udanym koncercie odżyły nadzieje na współpracę. Do reaktywacji zespołu jednak nie doszło, chociaż okazjonalne spotkania piosenkarzy się zdarzały. W 2003 dali kilka koncertów w nowojorskiej Madison Square Garden, pod wspólnym tytułem „Old Friends”. Podobnie jak w Central Parku zaśpiewali głównie stare hity, ale trochę zmienili program i dodali utwór „Citizen of the Planet”, napisany przez Paula Simona w latach 80. XX wieku.
Znamienny dla upływu czasu był fakt, że w kilku kompozycjach trzeba było zmienić tonacje, żeby obniżone z wiekiem głosy wokalistów podołały wszystkim partiom. Z Simonem i Garfunkelem gościnnie wystąpili ich idole – bracia Everly. Zaśpiewali przeboje „Wake Up Little Susie”, „All I Have to Do Is Dream” i „Bye Bye Love”.

082 085 Hifi 4 5 2020 0016

Teraz, kiedy Paul Simon postanowił rozstać się ze sceną, szanse na reaktywację duetu stały się jeszcze mniejsze. Jednak Garfunkel nie przestaje działać, więc może jeszcze kiedyś namówi kolegę na występ. Gdyby tak się stało, to na koncert zapewne znów przyszłyby tłumy.
„Myślę, że kiedyś się wreszcie pogodzimy, chociaż nie wiem jak – mówi Simon. – Za dużo złego się stało. Rozumiem dlaczego, ale uważam, że póki co lepiej trzymać się od siebie jak najdalej. Dla naszego bezpieczeństwa. Próbowaliśmy wielokrotnie; kilka razy odbyliśmy wspólne trasy. Ale to po prostu nie działa.”
Pozostaje czekać na rozwój wydarzeń. Tymczasem możemy świętować 50-lecie albumu „Bridge Over Troubled Water”, słuchając jego złotej reedycji. Nie zaszkodzi także sięgnąć po cztery pozostałe longplaye Simona i Garfunkela, nie tracąc nadziei, że ich rozłąka nie będzie trwać wiecznie.

082 085 Hifi 4 5 2020 0016


Dyskografia studyjna:
Simon i Garfunkel:
1. Wednesday Morning, 3 A.M. (1964)
2. Sounds of Silence (1966)
3. Parsley, Sage, Rosemary and Thyme (1966)
4. Bookends (1968)
5. Bridge over Troubled Water (1970)
Paul Simon:
1. The Paul Simon Songbook (1965)
2. Paul Simon (1972)
3. There Goes Rhymin' Simon (1973)
4. Still Crazy After All These Years (1975)
5. One-Trick Pony (1980)
6. Hearts and Bones (1983)
7. Graceland (1986)
8. The Rhythm of the Saints (1990)
9. Songs from The Capeman (1997)
10. You're the One (2000)
11. Surprise (2006)
12. So Beautiful or So What (2011)
13. Stranger to Stranger (2016)
14. In the Blue Light (2018)

082 085 Hifi 4 5 2020 0016


Art Garfunkel:
1. Angel Clare (1973)
2. Breakaway (1975)
3. Watermark (1977)
4. Fate for Breakfast (1979)
5. Scissors Cut (1981)
6. The Animals’ Christmas (with Amy Grant) (1985)
7. Lefty (1988)
8. Songs from a Parent to a Child (1997)
9. Everything Waits to Be Noticed (2002)
10. Some Enchanted Evening (2007)

 

 

 

Grzegorz Walenda
Źródło: HFM 04-05/2020