Joanna Ławrynowicz (fortepian)
Andrzej Gębski (skrzypce)
Romuald Gołębiowski (klarnet)
Various orchestras and conductors
Acte Préalable 2008
Interpretacja: 
Realizacja: 
Kilkunastopłytowa już dyskografia Romualda Twardowskiego w katalogu Acte Préalable wzbogaciła się kolejną pozycją. Zgromadzone tu utwory powstawały na przestrzeni półwiecza – od 1956 do 2006 roku i pozwalają prześledzić drogę artysty od prac studenckich do najnowszych kompozycji. Poznajemy Twardowskiego-autora czterech dzieł, opartych na solidnym orkiestrowym fundamencie. W stosunkowo nowym (2006) koncercie skrzypcowym zwraca uwagę „bartokowska” drapieżność, zwłaszcza w wirtuozowskiej finałowej kadencji, pełnej dysonansowych współbrzmień. „Melodie hebrajskie” (1977) są w istocie kilkuczęściową fantazją z klarnetem w roli głównej (brawa dla Romualda Gołębiowskiego). Ulubiony instrument klezmerski rozpacza głosem cieni zamordowanych mieszkańców sztetłów.
Bardzo ciekawym utworem okazuje się „Koncert fortepianowy nr 1” (1956), skomponowany jeszcze w czasie studiów Twardowskiego w Wilnie, a niedawno zrekonstruowany. Ma aż sześć krótkich części o zróżnicowanym charakterze i dość eklektycznych stylistycznie. Słychać w nich echa folkloru – rzewnych kujawiaczków, zadzierzystych chodzonych i ognistych góralskich.
Muzyka z baletu „Nagi książę” (1960) to już klasyka. Zwłaszcza „Marsz” dowodzi profesjonalnej sprawności Twardowskiego-instrumentatora. To najlepsze nagranie na płycie. Szkoda jednak, że poziom interpretacji (poza solistami) i realizacji części materiału budzi zastrzeżenia.
Autor: Hanna i Andrzej Milewscy
Źródło: HFiM 01/2010
Sacrificium - Cecilia Bartoli
- Kategoria: Klasyka
Il Giardino Armonico/Giovanni Antonini
Decca 2009
Dystrybucja: Universal
Interpretacja: 
Realizacja:
W połowie XVII wieku papież zabronił kobietom nauki muzyki i występów wokalnych. Mężczyźni musieli wcielać się w role kobiece w operach. Rosło zapotrzebowanie na dorosłych śpiewaków dysponujących altem lub sopranem. Co roku tylko we Włoszech zabiegowi kastracji poddawano około cztery tysiące chłopców przed dziesiątym rokiem życia. Zaledwie garstka zrobiła wielką karierę – jak Farinelli, Caffarelli, Salimbeni czy Porporino. Rewelacyjną płytą „Sacrificium” („Poświęcenie”) Cecilia Bartoli składa hołd i tym sławnym, i tym bezimiennym artystom, okaleczonym na ołtarzu muzyki. Swoją cegiełkę dokłada Il Giardino Armonico, znajdujący się w wyśmienitej formie instrumentalnej.
W śpiewie kastratów fascynowała nie tylko barwa, lecz także lekkość emisji, giętkość koloratury, a nade wszystko – niesamowicie długi oddech (kastracja powstrzymywała rozwój krtani, podczas gdy płuca rozwijały się normalnie). Dziś trudno znaleźć kontratenora lub śpiewaczkę, zdolnych sprostać meandrycznym frazom. Nic dziwnego, że nikt nie nagrał dotychczas aż jedenastu spośród dwunastu arii wybranych przez Bartoli, a są wśród nich kompozycje m.in. Porpory, Caldary i Grauna.
Szczerze mówiąc, tak zaśpiewać ten repertuar potrafi chyba tylko ona. Wydobyć z siebie tyle dźwięków na jednym oddechu, zachować idealną intonację i precyzję artykulacyjną, a nade wszystko – podtrzymać taką temperaturę emocji to wielka sztuka. Nie próbujemy nawet oddać słowami kunsztu, który odbiera mowę.
Autor: Hanna i Andrzej Milewscy
Źródło: HFiM 01/2010
Sarnecka - Works for piano solo
- Kategoria: Klasyka
Marek Szlezer (fortepian)
Dux 2009
Interpretacja:
Realizacja:
W 1877 lub 1883 na kresach urodziła się Jadwiga Sarnecka. Zmarła na gruźlicę w 1913 w Krakowie, a jej grób się nie zachował. Podczas gdy pamięć o Tekli Bądarzewskiej, autorce garści XIX-wiecznych bibelotów fortepianowych, trwa, to o twórczości Sarneckiej, wielekroć obszerniejszej i poważniejszej, słuch zaginął.
Była świetną pianistką, wykształconą przez Michałowskiego i Leszetyckiego i pisała niemal wyłącznie na fortepian. Krytycy doceniali jej warsztat i oryginalność. Dostała drugą nagrodę (pierwszą – Karol Szymanowski) na lwowskim konkursie kompozytorskim w roku 1910. Ale po śmierci jej utwory spoczęły w archiwach. Dopiero przed trzema laty pianista Marek Szlezer, szukający materiałów do doktoratu z dziejów muzyki polskiej, zajrzał do dwóch teczek w Bibliotece Jagiellońskiej i jak wyznaje przeżył szok: „...doznałem niepokojącego uczucia obcowania z czymś wielkim. Obcowania ze wspaniałym muzycznym talentem”.
Na płytę z prapremierowymi rejestracjami, wskrzeszającymi Sarnecką-artystkę, wybrał Szlezer kompozycje, jego zdaniem, reprezentatywne dla odkrytego korpusu dzieł: sonatę es-moll, etiudę f-moll, kilka impresji i nagrodzoną we Lwowie IV balladę.
Śmiało można przypuścić, że słuchacze, podobnie jak Szlezer (i my), będą zaszokowani. Tak mógłby pisać Chopin, gdyby żył w czasach modernizmu. Bogactwo faktury, zaskakujące harmonie, drapieżność emocjonalna, wirtuozeria wykonawcy – to tylko pierwsze wrażenia po ochłonięciu. Szlezer stał się wspaniałym strażnikiem spuścizny Sarneckiej – i chwała mu za to!
Autor: Hanna i Andrzej Milewscy
Źródło: HFiM 02/2010
EMI 2009
Dystrybucja: EMI Music Poland
Interpretacja:
Realizacja: (rekonstrukcja)
Geneza serii „The Record of Singing” sięga połowy lat 70., kiedy pewna właścicielka kolekcji płyt na 78 obrotów zaproponowała przeniesienie wybranych nagrań na longplaye, oczywiście po gruntownej rekonstrukcji przez specjalistów. W latach 1977-89 ukazały się cztery zestawy płyt długogrających – prawie czterdzieści czarnych krążków.
Technika idzie naprzód, więc obecnie na nowo oczyszczono i zremasterowano wałkowe i szelakowe starocie, aby wydać je w formie 10-kompaktowego boksu. Firmuje go EMI, choć korzystano też z archiwów innych szacownych wytwórni, jak Victor czy Columbia.
Ogromny materiał podzielono na rozdziały tematyczne, odpowiadające etapom dziejów opery (np. weryzm) bądź tradycjom interpretacyjnym półwiecza 1899-1952 (np. szkoła włoska).
Dwieście arii, dwustu artystów. Ten korowód otwiera Alessandro Moreschi – ostatni kastrat. Z Polaków uwzględniono tylko Marcellę Sembrich (jako przedstawicielkę starej szkoły, w duecie z Emmą Eames we fragmencie „Wesela Figara”) i Edwarda Reszke (przedstawiciela szkoły francuskiej w arii z „Marty” Flotowa).
Wszyscy są równi. Każdemu dano jedną szansę wokalnego zmartwychwstania, czyli jeden utwór. Ci lepiej utrwaleni w świadomości melomanów nie wymagali odkurzania, ale dla wielu świetnych, lecz zapomnianych śpiewaków jest to prawdziwa reanimacja. Warto poświęcić kilkanaście godzin głosom z przeszłości – Nikołajowi Fignerowi, Gildzie dalla Rizza i innym.
Autor: Hanna i Andrzej Milewscy
Źródło: HFiM 02/2010
Schubert - Die schöne Müllerin
- Kategoria: Klasyka
Jonas Kaufmann (tenor)
Helmut Deutsch (fortepian)
Decca 2009
Dystrybucja: Universal
Interpretacja:
Realizacja:
Dla Jonasa Kaufmanna była to ostatnia chwila, by nagrać „Piękną młynarkę”. Niemiecki tenor skończył właśnie czterdzieści lat, a jego zdaniem ten cykl Schuberta powinny śpiewać tylko głosy młode, „niewinne”, które wiarygodnie wcieliłyby się w postać bohatera.
Kaufmann opowiada się zdecydowanie za wykonywaniem tych pieśni przez mężczyzn, i to przez tenorów. Tenorów z wyobraźnią, zdolnych stworzyć żywą, pełnowymiarową kreację wokalno-aktorską – tak jak Kaufmann. Traktuje on śpiew zgodnie z definicją: jako naturalne przedłużenie mowy, co w połączeniu z drobiazgową analizą tekstu poetyckiego daje znakomite rezultaty.
Giętkość głosu pozwala mu błyskawicznie przestawić artykulację w trakcie frazy („Am Feierabend”), sterować niuansami dynamiki w obrębie jednego słowa, zbliżać się momentami do Sprechgesangu („Der Jäger”), w kontrolowany sposób zaciskać gardło w celu wywołania efektu wzruszenia („Morgengruss”). Z jego interpretacji emanują energia i żarliwość uczuć. Kaufmann lubi skontrastowane tempa – pieśni tradycyjnie śpiewane szybko wykonuje jeszcze szybciej, a te o wolnym przebiegu – wolniej niż zazwyczaj. Nota bene, podobne podejście agogiczne zastosował Ian Bostridge w nagraniu „Młynarki” sprzed pięciu lat.
Współautorem albumu jest Helmut Deutsch, pianista najwyższej klasy, eksponujący w muzyce Schuberta jej lekkość, wielobarwność i bogactwo emocji. Sprawia on, że potężny steinway brzmi chwilami jak instrument z epoki Schuberta.
Autor: Hanna i Andrzej Milewscy
Źródło: HFiM 02/2010
Alina Mleczko (saksofon altowy)
Agnieszka Kopacka (fortepian)
Dux 2009
Interpretacja:
Realizacja:
Swoją artystyczną drogą Alina Mleczko udowadnia, że saksofon jest instrumentem o fascynującym brzmieniu i wielkich możliwościach; daje pole zarówno do popisów wirtuozowskich, jak i do zaprezentowania wrażliwości na nastrój i barwę. Kompozytorom stwarza okazję do przekraczania granic między muzyką klasyczną i jazzową, a wykonawców zachęca do improwizacji, kreatywności interpretacyjnej. Jak pisze Mleczko: „... dzięki swoim szczególnym właściwościom, saksofon jest głosem artysty, który na nim gra”. Co do tego nie ma wątpliwości po przesłuchaniu najnowszej płyty polskiej saksofonistki.
Na program składają się cztery obszerne utwory, których twórcy uprawiali tradycyjną formę sonaty, używając XX-wiecznych środków warsztatu muzyki klasycznej (Paul Hindemith, Paul Creston), w połączeniu z inspiracjami jazzowymi (Phil Woods) i motywami folkloru japońskiego (Takashi Yoshimatsu). Możliwość poznania tej muzyki sama w sobie jest wartością, którą gra Aliny Mleczko dodatkowo eksponuje i nasyca sugestywną interpretacją.
Mówić o jej sprawności technicznej byłoby truizmem. Artystka perfekcyjnie, wręcz organicznie, potrafi dostosować oddech i artykulację do zmiennych, chimerycznych nurtów nastroju i rytmu. Inaczej (chropawo, odpychająco) brzmi jej instrument w IV części („Freely”) sonaty Woodsa niż w rozlewnych, kantylenowych, wzruszających frazach sonaty Crestona. W „Fuzzy Bird” Yoshimatsu saksofon zamienia się w tytułowego niepokornego, wielobarwnego ptaka.
Fly, bird!
Autor: Andrzej Milewski
Źródło: HFiM 02/2010
